Pi³ka no¿na
Pi³ka no¿na (ang. association football, soccer) – gra zespo³owa, najpopularniejsza dyscyplina sportowa z oko³o 4 miliardami fanów na ca³ym œwiecie
Historia :
Pocz¹tków tej dyscypliny, jak i innych odmian futbolu, mo¿na doszukiwaæ w popularnych w ró¿nych cywilizacjach grach z pi³k¹. Na Wyspach Brytyjskich zwyczaj ten jest nieznanego pochodzenia. Móg³ dotrzeæ z Celtami, Rzymianami, Duñczykami, czy Normanami. Mo¿na przeœledziæ nies³abn¹c¹ popularnoœæ futbolu ludowego od najstarszej znanej notatki sporz¹dzonej miêdzy 1174 a 1183 r. Pochodzenie angielskiej nazwy sportu – ‘football’ – równie¿ nie jest wyjaœnione. Do dziœ tradycyjny futbol ludowy przetrwa³ w niektórych miejscowoœciach Zjednoczonego Królestwa, jak np. Royal Shrovetide Football.
Okreœlenie „soccer” nie jest s³owem rdzennie amerykañskim, a wywodzi siê z brytyjskiego angielskiego i jest slangowym skrótem pe³nej nazwy pi³ki no¿nej: „association football”[5]. Jest ono u¿ywane w licznych krajach angielskojêzycznych, gdzie dominuje inny rodzaj futbolu, np. futbol amerykañski, czy futbol australijski.
Mecze rozgrywane s¹ na polu gry wyznaczonym w postaci prostok¹ta o szerokoœci od 45 do 90 m i d³ugoœci od 90 do 120 m (przy jednoczesnym zastrze¿eniu, ¿e boisko nie mo¿e byæ kwadratem, dla meczów miêdzynarodowych od marca 2008 roku FIFA ustanowi³a wymiary boisk 105x68). Dwie krótsze linie nazywaj¹ siê liniami koñcowymi przy czym odcinek miêdzy s³upkami – lini¹ bramkow¹, natomiast dwie d³u¿sze – liniami bocznymi. Po przeciwleg³ych stronach pola gry, na œrodku linii bramkowych, ustawione s¹ bramki o szerokoœci miêdzy wewnêtrznymi krawêdziami s³upków 7,32 m i wysokoœci dolnej krawêdzi poprzeczki od pod³o¿a 2,44 m. Zawody s¹ rozgrywane pi³k¹, która powinna mieæ obwód nie mniejszy ni¿ 68 cm i nie wiêkszy ni¿ 70 cm, a jej masa powinna wynosiæ od 410 do 450 gramów. Przy rozpoczêciu zawodów ciœnienie powietrza we wnêtrzu pi³ki musi wynosiæ od 0,6 do 1,1 atmosfery.
Interwencja bramkarza:
Pe³ny sk³ad dru¿yny liczy 11 zawodników, w tym bramkarz. Dru¿yna mo¿e równie¿ wyznaczyæ maksymalnie do 7 zawodników rezerwowych (w rozgrywkach miêdzynarodowych rangi mistrzowskiej do 12). Personalia wszystkich zawodników musz¹ byæ wpisane do sprawozdania sêdziowskiego, które musi byæ dostarczone do sêdziego przed rozpoczêciem zawodów. W trakcie spotkania dru¿yna mo¿e dokonywaæ wymian zawodników, których liczba zale¿y od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony nie mo¿e znaleŸæ siê ponownie na placu gry.
Zawodnicy jednej dru¿yny (poza bramkarzem) nosz¹ w trakcie zawodów taki sam ubiór, który odró¿nia ich od zawodników dru¿yny przeciwnej. Obowi¹zkowy ubiór zawodnika sk³ada siê z koszulki, spodenek, getrów pi³karskich oraz butów. Ka¿dy zawodnik musi posiadaæ równie¿ ochraniacze goleni, które musz¹ byæ ca³kowicie przykryte getrami. Koszulka musi posiadaæ rêkawy i stanowiæ odrêbn¹ czêœæ ubioru od spodenek (niedozwolone jest u¿ywanie przez dru¿yny strojów jednoczêœciowych). Koszulka musi mieæ na plecach numer w kolorze kontrastuj¹cym z kolorem koszulki, natomiast inne elementy dekoracyjne (emblematy, loga klubów i sponsorów, nazwiska pi³karzy) s¹ regulowane odrêbnymi zapisami w regulaminach danych rozgrywek.
Pi³kê w czasie gry mo¿na uderzaæ g³ow¹, nog¹, przyjmowaæ na klatkê piersiow¹ itp., nie wolno jedynie rozmyœlnie zagrywaæ jej rêkami. Zakaz ten nie dotyczy bramkarza zagrywaj¹cego pi³kê znajduj¹c¹ siê w obrêbie w³asnego pola karnego, poza sytuacj¹ rozmyœlnego podania od pasa w dó³ do bramkarza przez wspó³partnera, lub podania pi³ki do bramkarza z wrzutu. Rozmyœlne dotkniêcie pi³ki rêk¹ jest karane rzutem wolnym bezpoœrednim dla dru¿yny przeciwnej (lub rzutem karnym, jeœli pi³kê dotkn¹³ zawodnik z pola we w³asnym polu karnym). W zale¿noœci od sytuacji, sêdzia mo¿e równie¿ ukaraæ zawodnika, który przewini³ kar¹ indywidualn¹ w postaci ¿ó³tej lub czerwonej kartki.
Rodzaje rozgrywek:
Mecz pi³ki no¿nej – zdobycie gola
Pi³ka no¿na jest od wielu lat najpopularniejsz¹ dyscyplin¹ sportow¹ w wielu krajach i ma najbardziej rozbudowane rozgrywki w skali œwiata. Zasadniczo zawody odbywaj¹ siê w dwóch systemach: ligowym (tzw. ka¿dy z ka¿dym) oraz pucharowym. Ten pierwszy polega na rozegraniu przez ka¿d¹ parê zespo³ów okreœlonej w regulaminie liczby meczów (najczêœciej 2) w sezonie i wy³onieniu zwyciêzcy (za wygran¹ przyznaje siê przewa¿nie 3 punkty, kiedyœ 2), za remis rywale dostaj¹ po 1 punkcie, zaœ za pora¿kê 0 punktów. Zwyciê¿a zespó³, który uzyska najwiêcej punktów, a w dalszej kolejnoœci decyduj¹ mecze bezpoœrednie, nastêpnie bilans bramek, a na koñcu liczba strzelonych bramek. W systemie pucharowym rozgrywa siê mecze tylko miêdzy rozlosowanymi w pary zespo³ami, przy czym do dalszej rundy przechodzi (awansuje) zespó³, który oka¿e siê lepszy w bezpoœredniej rywalizacji. Istniej¹ równie¿ systemy mieszane. Na przyk³ad podczas mistrzostw œwiata I faza turnieju rozgrywana jest w grupach, w ka¿dej z nich systemem ligowym („ka¿dy z ka¿dym”), natomiast pocz¹wszy od II fazy (od 1/8 fina³u a¿ do fina³u) dru¿yny graj¹ miêdzy sob¹ systemem pucharowym.